ชัดลึก ชัดตื้น คืออะไร มือใหม่จำเป็นต้องรู้

อีกสิ่งหนึ่งที่มือใหม่ที่เพิ่งก้าวเข้ามาเรียนรู้หรือใช้กล้อง DSLR จะต้องเข้าใจ เพื่อที่จะดีไซน์ หรือออกแบบภาพถ่ายได้อย่างมีคุณภาพดูเป็นมือโปร ก็คือ การเข้าใจเรื่องของภาพชัดลึก ชัดตื้น คืออะไร และต้องปรับค่ากล้องแบบให้จึงจะได้ภาพที่ต้องการ ก่อนอื่นเรามาดูความหมายของมันก่อนเลยครับ

คำว่า ชัดลึก ชัดตื้น นั้น เป็นคำอธิบายระยะความชัดของวัตถุอื่น ๆ  ที่อยู่รอบ ๆ จุดโฟกัส เช่น เรากำลังถ่ายภาพบุคคล หรือ Portrait  ถ้าลักษณะภาพที่ได้ออกมานั้น ส่วนของใบหน้าคมชัด แต่สิ่งที่อยู่ด้านหน้าหรือด้านหลังคน หรือรอบจุดโฟกัส เบลอไปหมด เราจะเรียกกันว่า เป็นภาพ “ชัดตื้น”

แต่ถ้าหากภาพถ่ายของเราสามารถมองเห็นรายละเอียดทั้งหมดชัดเจน ไม่ว่าจะเป็นตัวแบบที่เราถ่ายและสิ่งที่อยู่ในเฟรมทั้งหมดไม่ว่าจะเป็นคนรอบข้างหรือวัตถุต่าง ๆ ที่อยู่รอบข้าง เราเห็นรายละเอียดชัดเจนทั้งหมด เราเรียกภาพลักษณะนี้ว่า “ชัดลึก”

ข้อควรจำ : ชัดตื้น คือ ภาพจะมีความชัดเฉพาะตรงจุดโฟกัสเท่านั้น ส่วนอื่นที่อยู่รอบ ๆ จะเบลอไปหมด ภาพชัดตื้นนี้ มักจะใช้ในการถ่ายภาพที่ต้องการเน้นให้เห็นรายละเอียดเฉพาะจุดหรือตัวแบบ โดยที่เราไม่ได้สนใจฉากหลัง ซึ่งบางทีมันไม่ค่อยโสภามากนัก อาจดูรกไป หรืออาจมาแย่งความเด่นของตัวแบบไป

ข้อควรจำ : ชัดลึก  ภาพที่ได้จะดูคมชัดไปหมดนับตั้งแต่จุดโฟกัส หน้า และหลังจุดโฟกัส เราจะนิยมใช้ในการถ่ายภาพวิวทิวทัศน์ต่าง ๆ หรือว่าอะไรก็แล้วแต่ ที่ต้องการให้เห็นรายละเอียดตั้งแต่ฉากหน้าไปจนถึงฉากหลัง ชัดเจนทุกส่วน

ปัจจัยที่มีผลต่อความชัดลึก ชัดตื้น มีอะไรบ้าง

สำหรับปัจจัยหลัก ที่มีผลโดยตรงกับ ความชัดลึก ชัดตื้น ของภาพถ่ายนั้น ก็คือ รูรับแสง หรือ ค่า f  นั่นเอง ถ้าใช้รูรับแสงที่กว้างๆ (ค่า f น้อย ) ก็จะได้ภาพ ชัดตื้น และในทางตรงกันข้าม ถ้าเราปรับ รูรับแสงให้แคบลงมาก ๆ (ค่า f สูง )  ภาพก็จะมีระยะชัดที่ไกลขึ้น หรือที่เรียกกันว่าชัดลึก นั่นเอง

นอกจากนี้ก็ยังมีปัจจัยอื่น ๆ เข้ามาประกอบด้วย เช่น ทางยาวโฟกัสของเลนส์ ระยะห่างตัวแบบกับกล้อง และระยะห่างตัวแบบกับพื้นหลัง ด้วย ซึ่งเหล่านี้คือปัจจัยเสริมส่งผลต่อภาพของเรา แต่ปัจจัยหลักที่ส่งผลโดยตรงก็คือการปรับค่า รูรับแสง นั่นเอง

ข้อควรจำ : เราต้องอย่าสับสนระหว่างคำว่า “ความชัดลึก” กับ “ความคมชัด” นะครับ ซึ่งผู้เขียนคิดว่า มือใหม่ หลายๆ คนน่าเข้าใจผิดกันเยอะ ว่าความชัดลึก คือ ความคมชัดของวัตถุในภาพ เวลาอยากให้ภาพออกมาคมๆ เลยจัดหนักจัดเต็ม ปรับรูรับแสง แคบ ๆ ไปเลย จัดซะ f/22  ผลที่ได้คือ ภาพชัดลึกจริง แต่ทว่าไม่มีความคมชัดอย่างที่คิด เป็นงั้นไป

คือจริง ๆ แล้วคำสองคำนี้มันคนและความหมายกันนะครับ และก็ยังมีปัจจัยที่แตกต่างกันด้วย ตามมาดูกันเลยครับ

ความคมของภาพนั้น จะขึ้นอยู่กับ คุณภาพของกล้องและเลนส์ที่ใช้ ความนิ่งของกล้องขณะกดชัตเตอร์ หรือความนิ่งของมือเรากรณีจับกล้องถ่ายขณะกดชัตเตอร์ และอีกอย่างคือการปรับพารามิเตอร์ของกล้อง เช่นปรับค่ารูรับแสงไม่เหมาะสม มากหรือน้อยจนเกินไป และนอกจากนี้ก็ยังมีปัจจัยอื่น ๆ ประกอบกันอีกด้วย

ส่วน ความชัดลึก นั้น จะหมายถึง วัตถุในภาพทั้งหมดทั้งเฟรม ยังมีความชัดเจนอยู่ คือไม่เบลอนั่นแหละ และคำว่าชัดเจนนั้น  ไม่ได้แปลว่าต้องคมชัดนะครับต้องเข้าใจแบบนี้ครับ ส่วนปัจจัยที่มีผลต่อความชัดลึก ก็จะมีในเรื่องการปรับรูรับแสง  (ค่า f) และทางยาวโฟกัสของเลนส์ที่เราใช้เป็นหลัก นั่นเอง